اثر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج به روش خشکه‌کاری در منطقه شاوور خوزستان

خاک‌ورزی، با این که مزایای مشخص و مهم دارد، در برخی موارد دارای آثار زیانباری نیز هست که می‌توان با به کار‌گیری چند روش مناسب این آثار را کاهش داد.  این آزمایش برای مقایسه روش‌های خاک‌ورزی از نظر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج، در تابستان سال 1382 در یک خاک رسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز اجرا شد. آزمایش به روش کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد.  کرت‌های اصلی شامل روش‌های خاک‌ورزی مرسوم (T1)، دوبار دیسک سبک (T2)، دوبار دیسک سنگین (T3)، کولتیواتور 10 سانتی­متر (T4)، کولتیواتور 15 سانتی­متر (T5)، گاوآهن دوار (T6)، و بی‌خاک‌ورزی (T7) بود.  کرت‌های فرعی نیز شامل دو رقم برنج عنبوری(V1) و LD183(V2) بود.  نتایج نشان داد که تفاوت روش‌های خاک‌ورزی از نظر عملکرد، تعداد خوشه و تعداد بوته در متر مربع معنی‌دار است، اما از نظر تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تفاوت‌ها معنی‌دار نیستند.  از نظر عملکرد، بین روش‌های خاک‌ورزی مرسوم و کمینه با بی‌خاک‌ورزی اختلاف معنی‌دار وجود داشت اما تفاوت بین روش‌های خاک‌ورزی کمینه T2 تا T6 با روش مرسوم معنی‌دار نبود.  تفاوت بین ارقام مورد بررسی از نظر عملکرد و دیگر شاخص‌ها معنی‌دار بود و رقم V2 از نظر عملکرد از V1 برتر بود.  از نظر شاخص‌های مورد بررسی، بین روش خاک‌ورزی و رقم اثر متقابل معنی‌دار وجود نداشت.  نتایج رگرسیون نشان داد که در همة روش‌های خاک‌ورزی تعداد خوشه در متر مربع مهم­ترین جزء تعیین­کنندة عملکرد است.  به طور‌کلی، برای کشت مستقیم برنج در منطقة شاوور و مناطق مشابه و بر اساس زمان و نوع ماشین‌های در دسترس می‌توان هر یک از روش‌‌های خاک‌ورزی کمینه و به ویژه گاوآهن دوار را به دلیل تهیة بستر بذر با یک‌بار عبور، جایگزین روش مرسوم کرد.